چگونگی اداره جوامع انسانی همواره یکی از دغدغه‌های مهم فیلسوفان، متکلمان و اندیشمندان سیاسی و دینی در طول تاریخ بوده است. گام‌نهادن بشر به عصر جدید و توسعه‌ علم و فن‌آوری و سیطره آن بر زندگی بشر که شکل‌گیری مناسبات جدید اجتماعی را به دنبال داشته، بر اهمیت این مبحث می‌افزاید. ورود فیلسوفان و اندیشمندان بزرگ اجتماعی و سیاسی به این حوزه و شکل‌گیری رژیم‌های مختلف سیاسی و مدل‌های گوناگون حکومتی، گواه اهمیت این موضوع است.

صاحبان اندیشه‌های سیاسی و مدل‌های گوناگون حکومتی می‌کوشند قدرت و حاکمیت سیاسی را بر اساس جهان‌بینی مورد پذیرش خود تعریف کنند تا از این رهگذر برتری جهان‌نگری خود را به رخ رقیبان کشیده، منافع بر آمده از آن جهان‌بینی را به دست آورند.

پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران به رهبری حضرت امام خمینی; و تشکیل نظام مقدس جمهوری اسلامی بر اساس نظریه ولایت فقیه، افق نوینی پیش روی ملت‌های جهان، خصوصاً مسلمانان نمایان ساخت؛ افقی در اندیشه سیاسی که با تکیه بر آموزه‌های اصیل اسلام، ارائه‌دهنده مدل حکومتی خاصی در زمان غیبت معصوم7 در راستای تحقق آرمان‌های بلند اسلام است.

سؤالات اصلی این بحث عبارتند از:

 1. بر اساس کدام مبانی در اندیشه اصیل اسلامی می‌توان معتقد شد که در دین اسلام برای اداره جامعه در عصر غیبت، راهکار سیاسی معینی در نظر گرفته شده است؟

   2. آیا آیات و روایات می‌توانند از این نظریه و مدل حکومتی پشتیبانی نمایند؟

   3. آیا نظریه سیاسی اسلام برای اداره جامعه در عصر غیبت از پشتوانه برهان و ادله عقلی مستحکم برخوردار است؟

   4. آیا ولایت و حکومت فقیه در عصر غیبت از پشتوانه لازم فقهی و نگاه مثبت فقیهان شیعه برخوردار است؟

این اثر جهت پاسخ به سؤالات فوق و سایر پرسش‌های دانش‌پژوهان حوزوی درس ولایت فقیه در موسسه آموزش عالی ائمه اطهار: و دانشجویان درس اندیشه سیاسی اسلام در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه تدوین شده است و به‌عنوان درسنامه‌ای جامع برای این دو درس قابل ارائه می‌باشد. درضمن، جهت سهولت در فراگیری از به کار بردن اصطلاحات تخصصی و شیوه فقهی رایج در حوزه‌های علمیه احتراز می‌شود.

در تدوین این درسنامه از کتاب‌های ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت آیت‌الله جوادی آملی و کتاب نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه و کتاب نظریه سیاسی اسلام آیت‌الله مصباح یزدی و کتاب فقه سیاسی آیت‌الله عباسعلی عمید زنجانی و کتاب ولایت فقیه؛ پیشینه، ادله، و حدود اختیارات حجت‌الاسلام دکتر علی کربلایی پازوکی و برخی منابع دیگر بهره برده‌ایم.

امید است کتاب حاضر در تبیین اندیشه سیاسی اسلام و مدل حکومتی آن در عصر غیبت و ولایت فقیه برای طلاب و دانشجویان عزیز مفید باشد.

بر خود لازم می‌دانم در این فرصت از عنایات ویژه و حمایت‌های حضرت آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی (دامت برکاته) ریاست محترم مجتمع آموزشی ــ پژوهشی ائمه اطهار: و زحمات ارزنده حجج‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمدرضا فاضل کاشانی مدیریت محترم مجتمع، جناب دکتر سید جواد حسینی‌خواه معاونت محترم پژوهش مجتمع، شیخ اسدالله رئیسی معاونت محترم آموزش موسسه آموزش عالی ائمه اطهار: و سایر مسئولین محترم مجتمع، تشکر و برای ایشان آرزوی سلامتی و توفیقات روزافزون داشته باشم.

در پایان، از جدیّت و تلاش مستمر جناب آقایان حجت الاسلام دکتر سید محمد سلطانی و حجت الاسلام محمد افشاری که با دقت و حساسیت و نیز احساس تعهد و مسئولیت در قبال این بحث دینی و اجتماعی ــ که فقه سیاسی اسلام است ــ مباحث را تعقیب نموده و در تنظیم و ویرایش آن همّت ورزیده‌اند، تقدیر و سپاسگزاری می‌شود.

از خداوند متعال برای روح بزرگ رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، حضرت امام خمینی; و روح بلند مرجع وارسته‌ جهان تشیع و بنیان‌گذار مرکز عظیم فقهی ائمه اطهار: حضرت آیت‌الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی; و شهیدان بزرگواری که در مسیر اسلام مجاهدت نموده و به درجه والای شهادت راه یافتند؛ به‌ویژه سردار رشید اسلام، شهید حاج قاسم سلیمانی، علوّ درجات و حشر با انبیاء را مسألت می‌کنیم و برای نظام اسلامی، دوام و استحکام و برای مقام معظم رهبری، حضرت آیت­الله خامنه‌ای، طول عمر با برکت و عزّت، و برای امت اسلامی، سعادت و سیادت را آرزومندیم.

به امید پیروزی حق بر باطل و وحدت همه مسلمین تحت پرچم واحد و تحقق عدالت در جهان با ظهور منجی عالم بشریت عجّل الله تعالی فرجه الشریف.