بررسی فقهی دفاع از حرم معصومان و منتسبان (ع)

حمد و ثنای بی‌انتها و شکر و سپاس بی‌نهایت آفريدگار زمين و آسمان را که حیات و وجود هر موجود رشحه‌ای از رشحات بحار وجودش است و اوراق چمن صفحاتي از کتابِ وصفِ جمال و زیبایی‌اش، و صلوات زاکیات و تحیات نامیات بر رسول مهر و رحمت، گشاينده درهاي بسته و آشكاركننده حق با برهان، محمّد مصطفي(صلي‌الله‌عليه‌وآله) و خاندان پاك و گرامي‌اش.

بي‌گمان، دانش، چراغ راه سعادت، والايي و رفعت آدمي است و افروختن آن نيازمند كاوش‌هاي پياپي پژوهشگراني است كه دل در گرو آگاهي انسان و توانمندسازي وي دارند. بديهي است اين مهم، بدون شناخت ابزارها و مهارت‌هاي لازم امكان‌پذير نيست. در كنار اين مهارت‌ها و ابزارها، شناخت مسائل، دغدغه‌ها و نيازهاي دانشي در دستيابى به انديشه‌ها و افكار جديد از ضروريات تحقيق و پژوهش است كه گاه، پيش‌بردن مطالعات بدون بهره‌جُستن از آن‌ها دشوار است.

پس از پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي و حاكميت دين در عرصه‌هاي اجتماعي، رسالت حوزه‌هاي علميه دو چندان شده است؛ چرا كه نظام اسلامي براي تأمين پشتوانه ديدماني و نظري خود به منظور تصميم‌گيري و اجرا بايد مباني علمي لازم را در اختيار داشته باشد. تحقق اين امر مستلزم پژوهش‌هاي دقيق، جامع و سامان‌مند در راستاي كشف و بازآفريني آموزه‌هاي اسلام و نظام‌هاي اجتماعي آن است و «فقه» ـ به عنوان تجلّی عینی دستورهاي شریعت ـ ظرفیت پاسخگویی به نیازهای فردی، اجتماعی و حاکمیتی را داراست. بدين منظور، مرکز فقهی ائمّه اطهار(عليهم‌السلام) که به اهتمام مرجع فقید شیعه، حضرت آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی(قدس‌سره) در سال 1376 بنیان نهاده شد، تحت هدایت هوشمندانه و مدبّرانه خلف صالح آن فقید، حضرت آیت‌الله حاج شیخ محمّدجواد فاضل لنکرانی ـ دامت برکاته ـ، رسالت اصلی خود را فراهم آوردن بستر مناسب جهت تولید دانش در عرصه فقه و علوم وابسته به آن و تربیت پژوهشگران توانمندی می‌داند که بتوانند با نگارش آثار علمی روزآمد و کارآمد، به معرّفی اندیشه اهل‌بیت عصمت و طهارت(عليهم‌السلام) و دفاع از مرزهای دانش اسلامی بپردازند.

تحقيق حاضر كه نتيجه تلاش علمي حجت الاسلام مجتبي جعفري است به‌ بررسي يكي از مسائل مطرح در جامعه شيعي پرداخته است. ايشان كه از دانش‌پژوهان مركز فقهي است در اين نوشتار با نگاه فقهي، حكم دفاع از حرم معصومان(عليهم‌السلام) و منتسبان ايشان را بررسي كرده است. نويسنده محترم بعد از تبيين مفاهيم پژوهش، به بررسي عناويني چون تعظيم شعائر، هتك حرمت و نفي سبيل از ديدگاه فقهي پرداخته و چگونگي صدق اين عناوين بر مسئله دفاع از حرم را روشن ساخته و به اين نتيجه رسيده است كه دفاع از حرم معصومان(عليهم‌السلام) از واجبات است.

اكنون كه به ياري خداي والا، اثر حاضر آماده عرضه به انديشه‌ورزان و پژوهشگران شده، ضمن دعاي خالصانه و خاضعانه براي تعجيل در فرج مولايمان صاحب الأمر و الزمان مهدي موعود(عج)، سپاس و ستايش به درگاه ايزد منّان و آرزوي علوّ درجات براي مؤسس معظّم، از حمايت‌هاي رياست مكرّم و تمامي عزيزاني كه در به ثمر رسيدن اين اثر، معاونت پژوهشي را ياري رساندند، به ويژه محقق محترم و مدير ارجمند مركز حضرت حجت‌الاسلام والمسلمين حاج شيخ محمدرضا فاضل كاشاني تقدير و تشكر مي‌شود. هم‌چنین از زحمات استاد گرانقدر جناب حجت الاسلام و المسلمین حاج شيخ علي‌اكبر ترابي شهرضايي(ره) كه با مطالعه و ارائه نظرهاي سودمند بر اتقان و غناي علمي اثر افزودند، سپاسگزاري مي‌شود.

امید آنکه تلاش‌های علمی صورت‌گرفته زمینه‌ساز رشد و تعالی جامعه اسلامی و چراغی فراراه جویندگان طریق دانش و معرفت باشد.

سيدجواد حسيني‌خواه
معاون ‌پژوهشي ‌مركز ‌فقهي‌ ائمّه ‌اطهار(عليهم‌السلام)
دهم خرداد 1400ش / 19 شوال المکرم 1442ق