معنای بندگی

بسم الله الرحمن الرحیم

به یقین، حقیقت خلقت تمامی موجودات، خصوصاً جن و انس در بندگی و عبادت خداوند متعال، ظهور و تجلی پیدا می‌کند.

عبادت و سر سپردن به درگاه الهی، خضوع و خشوع جوانح و جوارح در برابر قدرت مطلق و مطلق وجود و هستی، نعمتی است که با هیچ یک از نعمت‌های الهی توان برابری ندارد. نعمتی بزرگ با فوائدی بی‌شمار از خدایی بزرگ. بزرگتر از آنچه قابل وصف باشد.

اما واکاوی آثار، برکات و فوائد این نعمت بزرگ، همواره از موضوعات و مسائلی بوده و هست که اندیشه و ذهن انسان را به خود مشغول کرده و به خود اختصاص داده است.

این جانب گاه در این فکر سیر می‌کنم که اگر عبادت نبود، بشر چگونه می‌توانست زندگی کند؟ چگونه می‌توانست آرامش واقعی و حقیقی پیدا کند؟ چگونه می‌توانست امید به سعادت و سرای ابدی حاصل نماید؟ چگونه می‌توانست در مسیر پر تلاطم زندگی، با شادابی و طراوات حرکت کند؟

آری، همه خوبی‌ها، همه زیبایی‌ها، همه هنرها، همه شگفتی‌ها، همه رازها، همه ارزش‌ها و همه حقیقت‌ها در عبادت و بندگی خالص خدای متعال است و هیچ جایگزین دیگری نداشته و نخواهد داشت. ولی در میان عبادات، روزه جایگاهی بس رفیع دارد. چه به فرموده خداوند متعال در حدیث قدسی، آن ذات یگانه، روزه را به خود اختصاص داده و فرموده است: «روزه برای من است و من به آن جزا داده می‌شوم». اما اینکه در این حدیث شریف، روزه جزای الهی شمرده شده است به فهم عمیق و درک دقیق از نظام عقیدتی اسلام نیاز دارد و نباید از نظر دور داشت که فهم حدیث شریف «الصَّوْمُ لِي وَ اَنَا اُجْزیٰ بِه» از جمله مسائل مهم بینشی است که باید با ژرف نگری و طهارت قلب به آن رسید. بدین رو در یکی از روزهای ماه مبارک رمضان سال هزار و چهار صد و سی و هشت هجری قمری برابر خردادماه سال هزار و سیصد و نود و شش هجری شمسی که به تدریس خارج فقه صلاة المسافر اشتغال داشتم مناسب دیدم این حدیث قدسی را با همه احتمالاتی که در آن وجود دارد مورد بحث و دقت قرار دهم و بحمد الله تعالی با لطف حضرت حق جل و علا به معنای جدیدی نائل شدم.

آن‌چه در این کتاب ملاحظه می‌شود مباحثی است که با دست توانا و قلم عالمانه و محققانه‌ی یکی از اساتید محترم حوزه علمیه قم حضرت مستطاب جناب حجت الاسلام و المسلمین آقای شیخ محمد حسن دانش شیرازی دامت برکاته بسط و گسترش یافته و انصاف آن است که ایشان، اضافات و نکات جالب و مهمی را به مطالب مورد بحث حقیر افزوده‌اند فَلِلَّهِ دَرُّهُ وَ عَلَيْهِ أَجْرُهُ.

امید آن که مورد توجه حدیث پژوهان و صاحبان سیر و سلوک و عابدان واقعی قرار گیرد. ان شاء الله تعالی. «انه سَمیعٌ مُجیبٌ و انه يَقْبَلُ الْيَسِيرَ وَ يَعْفُو عَنِ الْكَثِيرِ» و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته. قم. حوزه مقدسه علمیه. بیست و دوم اردیبهشت هزار سیصد و نود و هفت هجری شمسی.

محمّد جواد فاضل لنکرانی